حقایقی درباره‌ی خواص شوید
کالری شوید واقعا خیلی کم است. یعنی چیزی در حدود ۴۳ کالری در هر ۱۰۰ گرم. در همین مقدار اندک کالری، مواد مغذی بسیاری وجود دارد. شوید سرشار از ویتامین A و ویتامین C است. تقریبا هر ۳۰ گرم از این سبزی خوش‌عطر، ۴۳ درصد از ویتامین A لازم در روز و ۴۰ درصد از ویتامین C لازم برای بدن را به‌طور روزانه تأمین می‌کند. اما داستان شویدِ خوش‌بو و مواد مغذی به همین‌جا ختم نمی‌شود. این گیاه دارای مقادیری ویتامین B6، کلسیم، آهن، منیزیم و فولات نیز است.
چند مورد از بهترین خواص شوید را می‌شناسید؟
چه چیزی بهتر از این که مادهای با طعم و بوی خوش در سالاد و سبزی‌پلو و نان و… استفاده بشود و هم‌زمان، علاوه‌بر طعمی که دارد سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی، آنتی‌اکسیدان و ضدسرطان هم باشد:
۱. خواص ضدسرطانی شوید
شوید به‌خاطر وجود ۳ مونوترپنی که عنوان شد (لیمونن، کاروون، آنتوفران) دارای خاصیت ضدسرطان است. مونوترپن‌ها، آنزیم‌هایی موسوم به ﮔﻠﻮﺗﺎﺗﯿﻮن اس. ﺗﺮاﻧﺴﻔﺮاز (glutathione-S-transferase) را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند و با تحریک این آنزیم‌ها مانع از پا گرفتن سرطان در بدن می‌شوند. گلوتاتیون به‌طور کلی نوعی آنتی‌اکسیدان مؤثر است و مونوترپن‌ها به تقویت فعالیت آنزیمی آن کمک می‌کنند. شوید، علاوه‌بر مونوترپن‌ها و…، حاوی آنتی‌اکسیدانی قوی برای مقابله با سرطان هم هست و توانایی بدن در مبارزه با سرطان را دو برابر می‌کند.
۲. شوید و آنتی‌اکسیدان‌ها
مونوترپن‌ها و زردینه‌های قوی موجود در شوید موجب کمک‌رسانی به مولکول‌های آنتی‌اکسیدان می‌شوند. آنها به مولکول‌های اکسیداتیو خطرناک در سلول‌ها متصل می‌شوند و مبارزه‌ای جانانه میان مولکول‌های اکسیداتیو و و مواد مفید موجود در شوید شکل می‌گیرد. مولکول‌های اکسیداتیو باعث بروز مشکلات و بیماری‌های مختلفی در بدن می‌شوند. از جمله بیماری‌هایی که این مولکول‌ها در وقوع آنها نقش دارند، سرطان و انواع دیابت است. آنتی‌اکسیدان‌ها اولین خط دفاعی بدن در برابر این رادیکال های آزاد خطرناک هستند و از خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن در بدن می‌کاهند.
۳. شوید و کاهش کلسترول
برگ‌های شوید می‌تواند موجب کاهش کلسترول بشود. مطالعه‌ای در این حوزه روی موش‌ها انجام گرفته و مشخص شده است که مصرف عصاره و قرص شوید در موش‌هایی با کلسترول بالا باعث ایجاد اثرات مثبتی روی پروفایل لیپیدی آنها شده است. علاوه‌برآن، اثرات شوید روی آنزیم‌های کبد، بیان ژنی و فعالیت عمومی آنزیم‌ها هم تأثیرات مثبتی نشان داده است. در این پژوهش، موش‌هایی که از شوید استفاده کرده بودند یعنی گروه کنترل، نسبت به گروهی که شوید دریافت نکرده بودند، تغییرات مثبت چشم‌گیری در پروفایل لیپیدی، سطح گلوکز و تعداد آنزیم‌های کبدی داشتند.
پژوهشی مشابه روی انسان هم نشان از اثرات مثبت شوید روی انسان داشت. در این آزمایش، در گروه کنترلی که شوید مصرف کرده بودند، کاهش کلسترول و سطح تری‌گلیسیرید دیده شده بود. البته میزان HDL یا کلسترول خوب یا اصلا تغییری نکرده یا تغییراتش بسیار جزئی و نامشهود بود.
۴. شوید و بهبود هاضمه
شوید به‌عنوان درمانی خانگی برای رفع مشکلات متعددی استفاده می‌شود. مثلا برای درمان بی اشتهایی، درمان نفخ شکم، تحریک تولید صفرا و آب گوارشی (digestive juices) کاربرد دارد. آب گوارشی از لوزالمعده ترشح می‌شود و شامل آنزیم‌هایی است که کربوهیدرات، چربی و پروتئین‌های غذا را تجزیه می‌کند. روغن‌های موجود در شوید باعث افزایش صفرا و آب گوارشی می‌شوند. یکی دیگر از خواص شوید برای دستگاه گوارش، درمان یبوست و کمک به حرکات روده است. مونوترپنِ کاروُون یکی دیگر از منابع مفید شوید برای بهبود عملکرد دستگاه گوارش است و به رفع ناراحتی‌های معده و تخلیه‌ی گاز آن کمک می‌کند.
۵. شوید و دردهای قاعدگی
به دردهای دوران قاعدگی دیسمنوره (Dysmenorrhea ) گفته می‌شود. قاعدگی دردناک یا دیسمنوره می‌تواند موجب ناراحتی‌های بسیار شدیدی در ناحیه‌ی شکمی شود. علاوه‌بر شکم، ران‌ها، لگن و قسمت پایینی کمر هم به‌شدت تحت تأثیر درد قاعدگی قرار می‌گیرند. سرگیجه، اسهال، حالت تهوع و استفراغ هم از دیگر علائم دردهای قاعدگی هستند. یکی از خواص شوید، درمان این دردهاست. شوید در مقایسه با مُسکن‌ها و داروهای شیمیایی، گزینه‌ای مناسب‌تر به‌نظر می‌رسد. طبیعی است که شوید به‌عنوان مادهای طبیعی، در مقابل مواد دارویی مانند مفنامیک اسید به‌عنوان دارویی ضدالتهاب و غیراستروئیدی که برای کاهش دردهای خفیف و شدید قاعدگی استفاده می‌شود، بسیار مفیدتر و بی‌خطرتر است.
۶. شوید و بهبود علائم افسردگی
سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که در سراسر دنیا، حدود ۳۵۰ میلیون نفر دچار افسردگی هستند. ازآنجایی‌که داروهای ضدافسردگی و درمان آن، عوارض جانبی متعددی ایجاد می‌کنند، جایگزین کردن درمان‌های گیاهی می‌تواند ایده‌ی بسیار خوبی برای بهبود علائم افسردگی باشد. درواقع، بسیاری از گیاهان بدون هیچ‌گونه عارضه‌ای به درمان اضطراب، درمان افسردگی و درمان بی خوابی کمک می‌کنند. کاروُون موجود در شوید، در ایجاد آرامش و درمان افسردگی نقش مهمی ایفا می‌کند. درواقع، شبیه آرام‌بخشی ملایم عمل می‌کند که به کاهش اضطراب و افسردگی، کاهش استرس و کاهش عصبانیت می‌انجامد.
۷. شوید و خواص ضدمیکروبی
کاروون موجود در شوید به‌عنوان ترکیبی جادویی شناخته می‌شود. این ماده در ایجاد آرامش، بهبود عملکرد معده و هاضمه و جلوگیری از سرطان مفید است. ضمن اینکه خواص ضدمیکروبی و ضدقارچ هم دارد. روغن‌های موجود در شوید در برابر انواع باکتری‌ها مقاومت می‌کنند.
۸. شوید و افزایش کیفیت خواب
از سایر خواص شوید می‌توان به رفع بی خوابی و افزایش کیفیت خواب اشاره کرد.
مهم‌تر از همه‌ی اینها، وجود ویتامین B6 در شوید است که به درمان اختلالات خواب می‌انجامد. پژوهش‌ها حاکی از آن است که کمبود ویتامین B6 در بدن، باعث افزایش استرس روانی و مشکلات خواب می‌شود. البته شایان ذکر است که افزایش میزان این ویتامین در بدن هم مانند کمبود آن می‌تواند باعث اختلالات خواب بشود.
۹. شوید و خواص ضدالتهابی
قرن‌ها است که از شوید برای خواص ضدالتهابی آن در نقاط مختلف دنیا استفاده می‌شود. یکی از خواص شوید درمان التهاب مفاصل است. برای رفع التهاب در بدن بهتر است از داروهای گیاهی استفاده شود، زیرا مواد شیمیایی مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، عوارض جانبی بسیار نامطلوبی دارند. وجود شوید در آشپزخانه‌تان برای مبارزه با انواع التهاب بدنی، ایده‌ی خوبی است. بسیاری از شواهد و مطالعات نشان می‌دهند که التهاب نه‌تنها یکی از علائم بیماری‌های مزمن است، بلکه عاملی اساسی در پیشرفت بیماری‌ها نیز به‌شمار می‌رود. به‌کمک خواص شوید می‌توان از شر این مشکلات رهایی پیدا کرد.
۱۰. شوید و تقویت استخوان‌ها
شوید منبعی غنی از کلسیم است که به تقویت و استحکام استخوان ها و دندان‌ها کمک می‌کند. کلسیم، مادهای حیاتی و واجب برای حفظ استخوان‌ها و تراکم معدنی آنهاست. البته برخی از افراد در برشمردن اهمیت و خواص شوید برای جلوگیری از شکستگی زیادی اغراق می‌کنند، ولی در هر حال این گیاه خوش‌بو، ماده‌‌ی معدنی مفیدی است که باید در رژیم غذایی‌تان، آن را لحاظ کنید. مصرف کلسیم و ویتامین D در کنار هم می‌تواند از مشکلاتی نظیر نرمی استخوان ممانعت کند.
به این نکات توجه کنید!
بسیاری از افراد صرفا به‌خاطر طعم و بوی شوید و سایر سبزی‌های مفید مانند جعفری و گشنیز از آنها در آشپزخانه خود بهره می‌برند، اما به‌مرور متوجه اثرات مثبت این سبزی‌ها در بدن خود می‌شوند. استفاده از دم‌نوش و چای شوید هم خالی از لطف نیست و طرز تهیه‌ی آن به قرار زیر است:
- ابتدا کتری را روی گاز گذاشته تا آب جوش بیاید؛
- قوری را روی کتری گذاشته و در آن دو قاشق چای‌خوری شوید پودرشده بریزید. توی قوری آب جوش ریخته و صبر کنید تا به‌مدت ۱۰ دقیقه بجوشد. یعنی تا زمانی که چای به رنگ زرد مطلوبی درآید؛
- حال با چای‌صاف‌کن، چای را صاف کرده، در فنجان بریزید و نوش‌جان کنید.
توصیه می‌شود که مصرف این چای را به حداقل ۳ بار در روز محدود کنید. ضمن اینکه بهتر است، چای مذکور بعد و قبل از غذا خورده شود تا به هضم بهتر، کمک کند. خواص شوید بسیار زیاد است و علاوه‌بر موارد گفته‌شده به دفع نمک، آب اضافی و نیز دفع سموم بدن هم کمک می‌کند.
